Erzurum Atatürk Üniversitesi T.B. ve Yabancı Diller Yüksekokulu (1977) ile Marmara Üniversitesi Fransızca bölümünü bitirdi (1987). Bu süre içinde liselerde Fransızca öğretmenliği yaptı. 12 Eylül döneminde TCK'nın 14. maddesinden 2 yıl hapis yattı. Daha sonra bir süre Fransızca öğretmenliği yaptı. Değişik gazete ve yayınevlerinde çevirmenlik, redaktörlük ve editörlük görevinde bulundu. Ara verdiği öğretmenliğe daha sonra yeniden başlayan (1993) yazar buradan 2002 yılında emekliye ayrıldı. İlk şiirleri Broy, Yazko Edebiyat, Varlık, Adam Sanat, Hürriyet Gösteri ve Parantez dergilerinde çıktı. Daha ilk şiirleriyle dikkat çekti. Şiir dünyasında yerini aldı. Gelenekten hesaplaşarak yararlanan, günümüz modern dünyasının gerçekliğini şiirinde yansıtan, dünyanın değiştirilmesini, insanların ufkunu değiştirmek olarak anlayan bir şiiri var. Şiir üzerine yazdığı yazılarla da dikkat çeken şair, 1980 sonrasında şiir üzerine yazdığı kuramsal yazılar ve tartışmalarla, dönemin öncülerinden biri oldu. Günümüzde de düşüncelerini belli başlı dergi ve gazetelerde yayımlamaktadır 1988-1989 ve 2000-2002 yılları arasında Varlık'ta düzenli olarak aylık yazılar yazdı. Hürriyet Gösteri dergisinde aylık olarak şiir ve sorunları ekseninde yazdığı yazılardan bazıları Şiirin Gücü adıyla kitaplaştırıldı (1995). Altı şiir kitabı bulunmaktadır: Bir Tufan Sonrası (1988), Büyük Sevişme (1989), Zehirinde Açan Zambak (1991), İpek 'A (1993), Şarkılar Kitabı (1995), Gençlik Çağı (1998). Metin Cengiz, ayrıca birçok şairden yaptığı çevirilerle de tanınmış bir şairdir. Pablo Neruda, Eugéne Guillevic, Jacques Prévert, Max Jacob, Jules Laforgue, Aimé Cesaire, Venus Khori Gata'dan yaptığı çeviriler kitaplaştı. Baudelaire'den Günümüze Modern Fransız Şiiri Antolojisi'ni çevirdi ve hazırladı. Şarkılar Kitabı ile 1996 Behçet Necatigil Şiir Ödülü'nü aldı.
